Przejdź do głównej zawartości

Malarskie inspiracje i obrazy w filmach Hitchcocka

Powiązania Hitchcocka ze sztuką wykraczają daleko poza jego prywatne zainteresowania. Mistrz suspensu nie tylko kolekcjonował obrazy, ale rozumiał też język sztuki. Wielu faktycznych artystów, od Salvadora Dali do Edwarda Hoppera, wywarło wpływ na jego klasyczne produkcje. W dziełach Hitchcocka obrazy często pełnią funkcję symboliczną, nie brakuje ponadto postaci malarzy albo koneserów sztuki. W końcu same hitchcockowskie kadry potrafią przypominać arcydzieła malarstwa.

Obrazy w filmach Hitchcocka to nie tylko estetyczne dopełnienie tła. Potrafią napędzać fabułę, jak portrety z dzieł "Kłopoty z Harrym" i "Zawrót głowy", intrygować bohaterów (abstrakcyjny obraz w rezydencji Aysgarthów, któremu przygląda się jeden z detektywów w "Podejrzeniu") albo wyrażać ich narastającą obsesję i pożądanie (portret pani Paradine w "Akcie oskarżenia").

Akt oskarżenia (źródło: learningandcreativity.com)

Mogą też charakteryzować postacie. Przekazany w spadku portret generała McLaidlaw we wspomnianym już "Podejrzeniu" mówi nam wiele o jego dumnej i pyszałkowatej postawie, a rysunek spod ręki matki złoczyńcy Brunona Anthony'ego w "Nieznajomych z pociągu" ukazuje demoniczną postać, porównaną przez syna do jego ojca, co z kolei uwydatnia kompleks Edypa, z którym mierzy się zaburzony potomek.

Nieznajomi z pociągu (źródło: Pinterest)

Portret pierwszej pani de Winter zdobiący korytarz posiadłości Manderley w "Rebece" wpędza w tarapaty jej następczynię. Skromna i nieśmiała bohaterka zagrana przez stworzoną do portretowania eterycznych niewiast Joan Fontaine jest prowokowana przez złowieszczą panią Danvers i przebiera się za piękną kobietę z obrazu, nie mając świadomości, że przywoła to swoistego ducha tytułowej Rebeki.

Rebeka (źródło: Pinterest)

Dom z "Psychozy" ala Hopper

Z kolei Norman Bates z "Psychozy" w motelowym biurze otacza się obrazami o erotycznej wymowie, co uwydatnia sferę skrywanych namiętności, jednocześnie budzącą niebezpieczną osobowość matki. Pozostając przy tym tytule, warto przyjrzeć się bliżej samemu domu z "Psychozy". Inspiracją dla rezydencji Batesa był obraz Edwarda Hoppera "Dom przy torach kolejowych".

Dom z Psychozy i obraz Hoppera (źródło: criterion.com)

Twórczość amerykańskiego artysty skupionego wokół realizmu i codzienności w wielkim mieście niejednokrotnie oddziaływała na filmy Hitchcocka. Reżyser podobnie jak Hopper bardzo często skupiał się na zobrazowaniu samotności i wyobcowania swych bohaterów, a wiele jego filmów rozpoczyna się od ujęcia "przez okno" sugerującego wkraczanie w intymną sferę postaci. Wiele obrazów Hoppera podobnie ukazuje zamyślonych bohaterów w rutynowych sytuacjach, bardzo często za sugerującą wojerystyczne motywy szybą np. "Nocne marki".

"Urzeczona" i Dali

Malarskie inspiracje Hitchcocka wybrzmiewają w pełni przy okazji "Urzeczonej", gdzie sekwencja snu powstała we współpracy z samym Salvadorem Dali. Mistrz surrealizmu wykorzystał w niej symboliczne rekwizyty, a najlepiej rozpoznawalnym znakiem onirycznej sceny pozostaje oko widniejące na przecinanej nożycami kotarze. To metafora wypartych i traumatycznych wspomnień stanowiących przyczynę choroby głównego bohatera sportretowanego przez Gregory'ego Pecka. Sekwencja zaprojektowana przez Salvadora Dali doskonale odwzorowuje metodę psychoanalityków polegającą na analizie poszczególnych elementów marzenia sennego pacjenta.

Urzeczona (źródło: archdaily.mx)

"Kłopoty z Harrym" i... pędzlem

Obrazy zdominowały natomiast mise en scene czarnej komedii Hitchcocka "Kłopoty z Harrym". Jednym z jej bohaterów jest artysta, Sam Marlowe, który stara się sprzedawać własne prace w przydrożnym sklepiku w niewielkiej, amerykańskiej miejscowości. Wśród nich znajduje się portret ukazujący twarz... tajemniczego denata, którego ciało spoczywa w okolicznym lesie. Obraz "śpiącego" mężczyzny budzi w końcu podejrzenia szeryfa, przed którym drży grono sąsiadów poczuwających się do odpowiedzialności za śmierć przybysza.


Kłopoty z Harrym (źródło: imdb.com)

Aktywność ekranowego malarza przybiera w końcu efekt humorystyczny - gdy zjawia się potencjalny kupiec, zaaferowany flirtem starej panny Sam ignoruje kolekcjonera; gdy ten ponownie chce nabyć jego prace, zamiast pieniędzy, oferuje wymianę na wymarzone akcesoria przyjaciół. Ciekawie prezentuje się ponadto plansza tytułowa, ukazująca dziecięce rysunki zwieńczone malunkiem trupa. Taka koncepcja doskonale oddaje styl czarnej komedii - z pozoru lekkiej, pogodnej tonacji, kończącej się makabrycznym poczuciem humoru.

Piękny niczym portret Carlotty, czyli "Zawrót głowy"

Filmy Hitchcocka same w sobie zachwycają poetyckimi kadrami, co widać na przykładzie zdjęć Roberta Burksa do "Zawrotu głowy". Scena w kwiaciarni, w której skąpanej w barwnych kwiatach bohaterce Kim Novak  przygląda się zafascynowany detektyw, to jedno z najpiękniejszych pod względem wizualnych ujęć w dziejach X muzy. Ale wspaniałe kolory, światłocień i drobiazgowa scenografia to niejedyne składowe "artystycznego" stylu mistrza suspensu.

Kim Novak i kwiaty w Vertigo (źródło: Pinterest)

Portret Carlotty Valdes jest swoistym łącznikiem między światem żywych i umarłych. Obrazuje rzekome opętanie duchami przeszłości Madeleine, krewnej Carlotty, oraz narastające odrealnienie kobiety. Carlottę charakteryzuje eteryczna uroda, podobna fryzura, naszyjnik i bukiet kwiatów. Podziwiany przez upodabniającą się do kobiety z obrazu Madeleine portret zdobi wnętrza Kalifornijskiego Pałacu Legii Honorowej - kluczowego miejsca w śledztwie Scottiego.

Zawrót głowy (źródło: 3pp.website)

Malarski sznyt przenika w końcu mieszkanie jego przyjaciółki, Midge. Bohaterka Barbary Bel Geddes projektuje bieliznę, a jej wielką pasją jest malowanie. Niefortunnie popełnia autoportret łączący wizerunek Carlotty z... własną twarzą, co budzi irytację Scottiego i podkreśla ich nieszczęśliwą relację. "Zawrót głowy" to przede wszystkim film o różnorodnych obliczach miłości i w przeciwieństwie do namiętnej więzi między Scottiem i Madeleine, relacja z Midge przypomina układ matka-syn.

Zawrót głowy (źródło: Pinterest)

Popularne posty z tego bloga

Zawrót głowy (1958)

Vertigo (źródło: imdb.com) Zawrót głowy to dzieło, które Brytyjski Instytut Filmowy okrzyknął najwybitniejszym filmem wszech czasów. Oparty na powieści duetu pisarskiego Boileau-Narcejac wybitny obraz Alfreda Hitchcocka do dziś budzi zachwyt dzięki perfekcyjnej stronie wizualnej, doskonałemu napięciu, niezapomnianym emocjom i warstwie symbolicznej, udowadniającej niezaprzeczalny artyzm twórcy. Fabuła Vertigo Głównym bohaterem filmu Zawrót głowy jest John „Scottie” Ferguson (James Stewart), cierpiący na akrofobię były detektyw. Na prośbę znajomego z dawnych lat, Gavina Elstera (Tom Helmore), Scottie powraca do zawodu, aby śledzić jego żonę. Madeleine Elster (Kim Novak) zachowuje się dość podejrzanie, wydaje się odrealniona i opętana przez ducha zmarłej babki Carlotty. W czasie prowadzonego śledztwa Scottie ulega urokowi kobiety i zakochuje się w niej – równie szybko ją traci. Madeleine popełnia samobójstwo, rzucając się ze szczytu kościelnej wieży. Od tej pory w każdej napotkane...

Kalendarz Filmowy 2025 - współpraca

Już jest  - Kalendarz Filmowy na 2025 rok od wydawnictwa Codziennie Jedna Historia! Znalazły się w nim artykuły mojego autorstwa. Nie zabrakło oczywiście tekstu poświęconego życiu i twórczości mistrza suspensu w kontekście jego... ekscentrycznej natury. Zaprojektowany z najwyższą dbałością o szczegóły Kalendarz Filmowy na 2025 rok jest bogaty w filmowe ciekawostki, cytaty i felietony znawców oraz pasjonatów kina. Całość dopełniają piękne, tematyczne ilustracje Adama Kosika i Konrada Kunca. Na 300 stronach kalendarza przeczytacie również artykuły mojego autorstwa: 📽 "Ekscentryzm i groza idą w parze" o Alfredzie Hitchcocku, 📽 100 lat "Gorączki złota" Charliego Chaplina, 📽 "Kubrickowskie unde malum?" o twórczości Stanleya Kubricka i wątku pochodzenia zła naznaczającym jego kino, 📽 "Kobieta za kamerą" o Idzie Lupino. Nietuzinkowy kalendarz filmowy w twardej oprawie i z przejrzystym miejscem na notatki okaże się trafionym pomysłem na świąteczny (i...

Rebeka (1940)

Rebeka 1940 (źródło: Pinterest) Rebeka , pierwszy amerykański film Hitchcocka, to jego jedyna produkcja uhonorowana Oscarem, a także wierna ekranizacja głośnej powieści Daphne du Maurier. To dogłębne studium obsesji, inspirowana psychoanalizą historia o kobiecie poszukującej własnej tożsamości, a w końcu romantyczne dzieje dwojga kochanków osnute atmosferą grozy. Utrzymana w gotyckim klimacie opowieść odniosła sukces artystyczny i komercyjny, do dziś porażając doskonale stopniowanym napięciem czy wybitnym aktorstwem. Krytyk filmowy The New Yorker John Mosher, tak pisał o twórcy i jego dziele: "(Hitchcock) ciężko pracował, aby uchwycić każdy tragiczny lub złowieszczy niuans i zaprezentował romans, który, jak sądzę, jest jeszcze bardziej poruszający niż powieść". Hitchcock vs. Selznick Producent David O. Selznick (ten od Przeminęło z wiatrem ) był jedną z najważniejszych postaci starego Hollywood, a jego biznesowy spryt i doskonałe rozumienie oczekiwań publiczności niejednokro...